Starzenie się skóry
Skuteczne metody walki z czasem – czyli jak prawidłowo dbać o skórę i wyglądać młodo. Porad udziela lekarz dermatolog Jolanta Maciejewska z Bydgoszczy.
Dr n.med. Jolanta Maciejewska
specjalista medycyny estetycznej
Co to jest starzenie się skóry?
Starzenie się skóry jest procesem zachodzącym w organizmie każdego człowieka. Wyróżniamy:
– starzenie wewnątrzpochodne (chronologiczne, genetyczne) – naturalny proces starzenia
– starzenie zewnątrzpochodne – proces starzenia wywołany czynnikami zewnętrznymi, przede wszystkim słońcem (tzw. fotostarzenie),
Starzenie chronologiczne jest procesem złożonym, mają na nie wpływ czynniki genetyczne, hormonalne (czynniki hormonalne dotyczą kobiet w okresie menopauzy, wówczas dochodzi do spadku estrogenów w organizmie). Zmiany ultrastruktury skóry w przebiegu naturalnego starzenia się skóry nasilają się w wyniku działania czynników zewnętrznych, przede wszystkim promieniowania UV, ale również nieodpowiedniej diety, palenia tytoniu czy wpływu grawitacji.
Cechy histologiczne starzenia wewnątrzpochodnego:
Zmniejszenie liczby komórek Langerhansa, zmniejszenie liczby melanocytów, degeneracje włókien kolagenowych i sprężystych, całkowity brak kwasu hialuronowego w naskórku, zanik warstwy ziarnistej i kolczystej naskórka, redukcje liczby gruczołów potowych, zmniejszoną ilość lipidów naskórka-steroli i ceramidów (zaburzenia wytwarzania naturalnych czynników nawilżania).
Cechy histologiczne starzenia zewnątrzpochodnego:
Zmniejszona ilość kolagenu typu I, mieszkowa hiperkeratoza, pogrubienie włókien elastycznych, przerost gruczołów łojowych, uszkodzenie sieci drobnych naczyń krwionośnych, uszkodzenie melanocytów, nagromadzenie się substancji podobnej do elastyny oraz nieprawidłowego kolagenu w górnych warstwach skóry.
Objawy starzejącej się skóry:
Skóra staje się sucha i szorstka w dotyku, pojawiają się liczne, drobne zmarszczki („kurze łapki”, zmarszczki wokół ust). Dochodzi do zmian zanikowych w naskórku, skórze właściwej i tkance podskórnej. Rogowacenie skóry może być nasilone poprzez zmniejszone wydzielanie gruczołów łojowych i potowych. Ponadto może występować plamica starcza. W wyniku fotostarzenia się skóry pojawiają się odbarwienia, przebarwienia, brodawki łojotokowe, plamy soczewicowate.
Do odległych następstw licznych ekspozycji słonecznych należy wymienić nowotwory skóry. Ponadto z upływem lat paznokcie stają się szorstkie, kruche czy łamliwe z charakterystycznymi podłużnymi pobruzdowaniami.
Jak zapobiegać starzeniu się skóry?
Naturalnego procesu starzenia się skóry nie jesteśmy w stanie powstrzymać, ale ze starzeniem zewnątrzpochodnym możemy powalczyć poprzez:
-fotoprotekcję, czyli ochronę przed UV, poczynając od wczesnego dzieciństwa,
-odpowiednią dietę oraz regularny wysiłek fizyczny,
-dbanie o prawidłowe uwodnienie skóry,
-miejscowe stosowanie pochodnych kwasu witaminy A. Najsilniej działającym przedstawicielem tej grupy jest kwas retinowy (tretynoina) stosowana miejscowo w stężeniach 0,1%-0,05%. Tretynoina poprawia wygląd skóry, spłycając zmarszczki, poprawiając elastyczność skóry. Podobnie korzystny wpływ ma skórę ma retinaldehyd, który stymuluje syntezę kolagenu.
Do pochodnych kwasu witaminy A zaliczamy również: isotretynoinę (kwas 13-cis-retinowy), tazaroten i adapalen oraz retinol i jego estry. Wprawdzie kwas retinowy jest bezsprzecznie najbardziej skuteczną substancją czynną umożliwiającą łagodzenie objawów starzenia, ale retinol i jego estry wykazują również korzystne działanie.
-stosowanie miejscowych preparatów rozjaśniających skórę (np. kwas kojowy, hydrochinon)
-antyoksydanty w profilaktyce fotostarzenia, czyli substancje łagodzące negatywne skutki działania promieniowania UV. Zaliczamy do tej grupy: Vit C, Vit E, karotenoidy, rosweratrol (występuje w skórce i w pestkach winogron, orzechów, owoców oraz w czerwonym winie), genisteina (występuje w ziarnach soi), sylimaryna. Ponadto przeciwutleniacze pochodzące z zielonej herbaty lub wyciągu z granatu są stosowane profilaktyce starzenia skóry.
-zabiegi medycyny estetycznej: peelingi chemiczne, dermabrazja, toksyna botulinowa, wypełniacze czy laseroterapia. Każdy z tych zabiegów przyczynia się do złagodzenia objawów starzenia skóry. Rolą lekarza jest indywidualne podejście do pacjenta, odpowiedni dobór zabiegów.