Choroby paznokci
Bydgoszcz
Poniżej znajdziesz szczegółowe informacje o dermatologii klinicznej oraz leczeniu chorób paznokci i grzybicy paznokci u dermatologa.
Dr n.med. Jolanta Maciejewska
specjalista dermatologii i wenerologii
Bydgoszcz
1. Choroby paznokci - jakie wyróżniamy?
Budowa paznokcia
Paznokieć zbudowany jest z wielu struktur. Zrogowaciała płytka paznokciowa wyrasta z macierzy, które znajduje się w części bliższej płytki. Łożysko sięga do najbardziej wysuniętej do przodu części obłączka czyli widocznego pod płytką jasnego półksiężyca. Tylne i boczne brzegi płytki paznokcia tkwią w fałdzie skóry zwanym wałem paznokciowym. Dodatkowo tylny brzeg paznokcia jest pokryty przez skórkę, czyli przedłużenie naskórka ze skóry grzbietu palca. Paznokieć spoczywa na łożysku, do którego jest ściśle przytwierdzony.
W prawidłowych warunkach paznokcie rąk odrastają ok. 5 miesięcy. Paznokcie stóp dwa razy dłużej. Grubość i kształt paznokci jest cechą indywidualną.
2. Zakażenie paznokcia
Zanokcica, czym jest?
Zanokcica jest infekcją aparatu paznokcia wywołaną przez bakterie.
Etiologia
Bakteriami wywołującymi ostrą zanokcicę są najczęściej gronkowce, paciorkowce lub pałeczka ropy błękitnej. W wyniku urazu paznokcia wnikają pod płytkę paznokciową, gdzie namnażają się i wywołują ostrą reakcję zapalną.
Jakie są objawy zanokcicy?
Zmiany dotyczą z zasady jednego paznokcia. Okolica paznokcia jest żywoczerwona, obrzęknięta i bolesna. W obrębie wału paznokciowego może być widoczny zbiornik z treścią ropną. Jeśli zapalenie toczy się pod płytką paznokcia , płytka może być zniekształcona lub nawet wysadzona. Objawy pojawiają się nagle.
Co robić w przypadku wystąpienia objawów zanokcicy?
W przypadku pojawienia się wyżej wymienionych symptomów należy zgłosić się do dermatologa.
Jakie są sposoby leczenia zanokcicy?
W leczeniu stosuje się antybiotykoterapię doustną. W przypadku nagromadzenia się treści ropnej konieczne jest chirurgiczne nacięcie i drenaż. Jeśli infekcja toczy się pod płytką paznokciową może okazać się niezbędnym usunięcie całej płytki.
3. Grzybica paznokci - czym jest?
W grzybicy paznokci dochodzi do zakażenia płytki paznokci przez dermatofity.
Fot. Grzybica paznokcia, wizyta u dermatologa
Etiologia
Najczęstszymi dermatofitami wywołującymi grzybice paznokci są Trychophyton rubrumi i Trychophyton mentagrophytes var. interdigitale. Najczęściej zajęte są paznokcie stóp. Początkowo zajęta jest skóra stóp a następnie dochodzi do zajęcia paznokcia przez ciągłość.
Jakie są objawy grzybicy paznokci?
Początkowo zmiany dotyczą brzegów paznokcia, które zmieniają zabarwienie na żółte, brunatne lub białe. Następnie dochodzi do zajęcia łożyska co skutkuje odkształceniem paznokcia. Z czasem dochodzi do pogrubienia, pofałdowania i odbarwienia całego paznokcia. Płytka paznokciowa może ulega kruszeniu lub odkleić się w całości od łożyska.
Co zrobić w przypadku pojawienia się objawów grzybicy paznokci?
W przypadku pojawienia się wyżej wymienionych symptomów należy zgłosić się do dermatologa.
Jakie są możliwości leczenia grzybicy paznokci u dermatologa?
W przypadku podejrzenia grzybicy paznokcia konieczne jest wykonanie badania mykologicznego. W tym celu należy pobrać właściwą ilość materiału z paznokcia lub spod niego. Następnie, po odpowiedni przygotowaniu, ogląda się preparat pod mikroskopem oraz wykonuje się hodowlę grzyba.
W leczeniu stosuje się doustnie leki przeciwgrzybiczne. W zależności od zastosowanego leku stosuje się różne rodzaje terapii – ciągłą, gdzie lek zażywa się codziennie, pulsową, gdzie lek zażywany jest codziennie przez tydzień z następową trzy tygodniową przerwą lub terapię, gdzie lek jest stosowany raz na tydzień.
Leczenie grzybicy jest trudne, wymaga dyscypliny i cierpliwości ze strony pacjenta. Niestety ocenia się, ze odsetek niepowodzeń przy lecznice grzybic paznokci sięga aż 25-50%. Przy całkowitym niepowodzeniu w leczeniu należy rozważyć chirurgiczne usunięcie płytki paznokciowej.
4. Brodawki okołopaznokciowe i podpaznokciowe - czym są?
Brodawki tej okolicy są wywoływane przez wirusa z grupy HPV. Szersze informacje na temat tego wirusa można znaleźć w rozdziale dotyczącym chorób wirusowych skóry.
Etiologia
Brodawki podpaznokciowe i okołopaznokciowe są najczęściej wywoływane przez wirusa HPV 1, 2 i 4. Zmiany często występują u dzieci i młodych dorosłych. Mogą być następstwem drobnych urazów paznokcia. U dzieci wiążą się z obgryzaniem paznokci.
Jakie są objawy brodawki okołopaznokciowej i podpaznokciowej?
Brodawki okołopaznokciowe objawiają się jako guzki o nierównej powierzchni, barwy skóry zdrowej lub szarawej. Zmiany lokalizują na wałach paznokciowych. Natomiast brodawki podpaznokciowe przebiegają pod postacią guzków zlokalizowanych pod płytka paznokciową. Zmianom skórnym często towarzyszy ból. Płytka paznokcia może ulec zniekształceniu.
Co zrobić w przypadku wystąpienia obrodawki okołopaznokciowej i podpaznokciowej?
W przypadku pojawienia się wyżej wymienionych symptomów należy zgłosić się do dermatologa
Jakie są metody leczenia obrodawki okołopaznokciowej i podpaznokciowej?
Leczenie brodawek okolicy paznokcia jest bardzo trudne. Stosuje się miejscowe preparaty. W przypadku braku skuteczności zaleca się kriochirurgiczne usuwanie zmian, ostrzykiwanie doogniskowe cytostatykami, laseroterapię.
5. Choroby zapalne paznokci - jakie znamy?
Łuszczyca paznokci – czym jest?
Są to zmiany paznokci w przebiegu łuszczycy.
Przyczyny zmian łuszczycowych paznokci są takie same jak w przypadku łuszczycy skóry. Etiologia łuszczycy została szerzej opisana w odpowiednim dziale. Zmiany paznokciowe bardzo często towarzyszą łuszczycy skóry
Etiologia
Jakie są objawy łuszczycy paznokci?
Zmiany paznokciowe są charakterystyczne i dlatego stanowią ważny element w diagnostyce łuszczycy. W wyniku nieprawidłowego procesu rogowacenia w płytce paznokciowej dochodzi do powstania punktowych wgłębień. Dołki te mogą mieć układ linijny lub mogą być ułożone przypadkowo. Objaw ten zwany jest naparstkowaniem. W wyniku zajęcia łożyska widoczne jest żółtawe przebarwienie dając obraz jakby kropli oleju pod płytką paznokcia. Zaawansowane zmiany paznokciowe polegają na odklejeniu płytek paznokciowych czyli onycholizy. Paznokcie są zgrubiałe, matowe, białawo żółte, kruche oraz poprzecinane bruzdami poprzecznymi. W ciężkich postaciach tego schorzenia dochodzi do całkowitego oddzielenia się płytki paznokcia.
Co zrobić w przypadku wystąpienia objawów łuszczycy paznokci?
W przypadku pojawienia się wyżej wymienionych symptomów należy zgłosić się do dermatologa.
Jakie są sposoby leczenia łuszczycy paznokci?
Leczenie łuszczycy paznokci jest trudne i często nie przynosi zadowalających rezultatów. Stosuje się miejscowo preparaty sterydowe w postaci kremów, maści lub iniekcji doogniskowych.
6. Liszaj płaski - co to jest
Są to zmiany paznokciowe w przebiegu liszaja płaskiego.
Etiologia
Przyczyną zmian w paznokciu jest zajęcie jego macierzy. Zmiany w paznokciach rzadko występują w liszaju płaskim. Czasem zmiany w paznokciach wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych. Przyczyny liszaja płaskiego opisano w odpowiednim rozdziale.
Jakie są objawy liszaja płaskiego?
Zmiany dotyczą jednego lub wielu paznokci. Płytka staje się ścieńczała, pojawiają się podłużne bruzdy, czasem dochodzi do jej całkowitego zaniku. Skórka brzegu tylnego przerasta pokrywając cały paznokieć. W ciężkich postaciach tego schorzenia dochodzi do całkowitego oddzielenia się płytki. Zniszczony paznokieć przeważnie nigdy nie odrasta.
Co zrobić w przypadku wystąpienia objawów liszaja płaskiego?
W przypadku pojawienia się wyżej wymienionych symptomów należy zgłosić się do dermatologa. W celu potwierdzenia rozpoznania pomocne jest wykonanie badania histopatologicznego zmienionego paznokcia. Zabieg polega na pobraniu fragmentu paznokcia w znieczuleniu miejscowym.
Jakie są możliwości leczenia liszaja płaskiego?
W leczenie stosuje się sterydy w formie iniekcji okołopaznokciowych lub postaci terapii ogólnej.
7. Łysienie plackowate - a zmiany paznokciowe
Zmiany paznokciowe, do których może dochodzić w przebiegu łysienia plackowatego.
Etiologia
Przyczyna zmian w paznokciach w przebiegu łysienia plackowatego nie jest do końca poznana. Prawdopodobnie podobieństwo struktur i sposobu wzrostu paznokci do włosów powodują, że są celem ataku przez komórki układu odpornościowego w łysieniu plackowatym.
Jakie są objawy?
Częstym objawem jest naparstkowanie, czyli występowanie licznych, drobnych zagłębień płytki paznokciowej. Czasem obecne jest pobruzdowanie. Może dojść do pęknięć płytki paznokciowej. W ciężkich postaciach tego schorzenia dochodzi do całkowitego oddzielenia się płytki.
Co robić w przypadku takich objawów?
W przypadku pojawienia się wyżej wymienionych symptomów należy zgłosić się do dermatologa.
Jakie są możliwości leczenia zmian paznokciowych przy łysieniu plackowatym?
Niestety, dermatologia obecnie nie posiada sposobu na skuteczne leczenie zmian paznokciowych przy łysieniu plackowatym.
8. Urazy paznokci
Zmiany paznokci powstające w wyniku urazu są bardzo różnorodne. Poniżej opisano najczęstsze objawy:
Leukonychia
– Są to drobne białe plamki płytki paznokcia. Mogą być wynikiem niewielkich urazów
Poprzeczne bruzdy
– Mogą być wynikiem nadmiernego odsuwania skórki paznokcia w celach kosmetycznych. Poprzeczne bruzdowanie występuje też jako wynik nawykowego, długotrwałego uciskania płytki paznokciowej, najczęściej kciuka.
Krwiak podpaznokciowy
– Powstaje najczęściej w wyniku tępego urazu paznokcia. Objawia się jako czerwona lub sinobrązowa plama. Jest to nagromadzenie wynaczynionej krwi w następstwie urazu paznokcia i naczyń położonych pod płytką paznokciową. Krwiak przesuwa się w miarę wzrostu paznokcia. Krwiaki zajmujące więcej niż połowę płytki powinny być usunięte chirurgicznie.
Oddzielanie się płytki paznokciowej (onycholiza)
– W wyniku działania różnych czynników może dojść do częściowego lub całkowitego oddzielenia się płytki paznokcia od łożyska. Do najważniejszych zaliczmy urazy. Zarówno urazy ostre jak na przykład uderzenie ciężkim narzędziem jak i urazy przewlekłe będące następstwem częstego podważania zbyt długich paznokci mogą prowadzić do onycholizy. Do innych przyczyn oddzielania się paznokcia należą zakażenia bakteryjne, grzybicze, wirusowe aparatu paznokciowego, choroby skóry takie jak łuszczyca, liszaj płaski, łysienie plackowate, niektóre leki, choroby ogólnoustrojowe, a wśród nich cukrzyca, choroby tarczycy, porfiria i wiele innych.
Dystrofia paznokcia
– Jest to termin określający zmiany powstające w paznokciu w wyniku długotrwałego urazu. Tego typu zmiany mogą powstawać w następstwie noszenia nieprawidłowego obuwia (np. noszenie butów na wysokim obcasie z czubkami lub niedopasowane obuwie u dzieci gdy stopa jeszcze rośnie). Powtarzający się uraz prowadzi do pogrubienia i przebarwienia płytek paznokcia. W zaawansowanych przypadkach twardy i pogrubiały paznokieć może ulec zakrzywieniu przypominając róg barani – zaburzenie takie nazywamy onychogryfozą.Najczęściej zmiany paznokciowe cofają samoistnie po ustąpieniu działania czynnika uszkadzającego. Jednak w przypadku zaawansowanych zmian dystroficznych czasami konieczne jest usunięcie płytki paznokciowej.
9. Wrastający paznokieć - co to jest?
Jest to wrastanie paznokcia w skórę bocznego wału okołopaznokciowego palucha
Etiologia
Wrastający paznokieć jest wywołany często powtarzającym się urazem paznokcia palucha. Najczęściej jest związany z nieprawidłowo dopasowanym obuwiem. Może też być wynikiem nieprawidłowego obcinania paznokci w „półksiężyc” zamiast prosto. Również grzybica paznokcia może powodować jego niewłaściwe wzrastanie. W konsekwencji dochodzi do wrastania paznokcia w boczny wał paznokciowy i wywołanie reakcji zapalnej.
Jakie są objawy wrastającego paznokcia?
Początkowo występuje zaczerwienie i bolesność wału paznokciowego palucha Wrastający paznokieć wywołuje reakcje obronną organizmu i wytwarza ziarninę. Jest to delikatna tkanka, o żywoczerwonej barwie, łatwo krwawiąca, lokalizująca się w okolicy wrastającego paznokcia. Nasilający się stan zapalny powoduje silną bolesność. Dodatkowo stan miejscowy może pogarszać wtórna infekcja bakteryjna.
Co robić w przypadku wystąpienia objawów wrastającego paznokcia?
W przypadku takich objawów należy zgłosić się do lekarza dermatologa lub chirurga. Lekarz oceni czy konieczna jest ingerencja zabiegowa.
Jakie są możliwości leczenia wrastającego paznokcia?
W początkowym stadium tego schorzenia, nieprawidłowy wzrost paznokcia można skorygować zakładając patyczki kosmetyczne lub specjalne klamry pod boczny brzeg paznokcia. Pomocne jest moczenie stopy w roztworach środków antyseptycznych.
W przypadku nasilonego stanu zapalnego z wytworzeniem ziarniny należ ją usunąć za pomocą elektrochirurgii. Jeśli podane metody okazują się zawodne konieczne jest leczenie operacyjne. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym i polega na klinowym usunięciu bocznej części paznokcia wraz z macierzą.