Łysienie adrogenowe typu męskiego
Bydgoszcz
Łysienie – Jak je rozpoznać, kiedy najlepiej zgłosić się na konsultację do dermatologa?
Dr n.med. Jolanta Maciejewska
specjalista dermatologii i wenerologii
Bydgoszcz
Co to jest łysienie adrogenowe?
Łysienie androgenowe typu męskiego ( androgenetic alopecia-AGA) to androgenozależna postępująca utrata włosów typu niebliznowaciejącego. Dotyczy kobiet jak i mężczyzn wszystkich ras. Mechanizm powstawania łysienia związany jest z przemianą testosteronu (pod wpływem enzymu 5 α- reduktazy) w dihydrotestosteron, który oddziałując na receptory androgenowe mieszka włosowego, prowadzi do jego stopniowej inwolucji. Mieszki ulegają stopniowej miniaturyzacji, produkowany włos staje się coraz cieńszy i krótszy.
Rola czynników genetycznych w łysieniu androgenowym została potwierdzona w wielu badaniach naukowych. Ryzyko rozwoju łysienia wzrasta przy dodatnim wywiadzie rodzinnym, zwłaszcza jeżeli chorobę stwierdzono u ojca lub dziadka ze strony matki. Do genów odpowiedzialnych za rozwój AGA należą geny 5α-reduktazy, receptorów estrogenowych, chromosomu Y, czynników wzrostowych i receptorów androgenowych.
Jak często występuje łysienie adrogenowe typu męskiego?
Łysienie androgenowe typu męskiego dotyczy około 80% mężczyzn. U mężczyzn łysienie pojawia się po okresie dojrzewania i prowadzi do postępującej utraty włosów o charakterystycznym obrazie klinicznym.
Jakie są objawy łysienia adrogenowego?
Łysienie androgenowe typu męskiego opisywane jest wg wzoru Hamiltona i Norwood (rycina poniżej)- autorzy sklasyfikowali schorzenie wg 7 głównych typów. Utrata włosów u mężczyzn rozpoczyna się zwykle w okolicy czołowo-skroniowej, a następnie ciemieniowej (tzw. „tonsura” na szczycie głowy). Następnie przerzedzenie włosów rozprzestrzenia się w kierunku skroni i ciemienia, pozostawiając koronę włosów na potylicy i częściowo w okolicach skroniowych.
Wiele badań potwierdziło związek łysienia androgenowego z chorobą niedokrwienną serca (istotnym czynnikiem ryzyka jest wczesny początek AGA –poniżej 36 r.ż.). Związek łysienia androgenowego z łagodnym rozrostem prostaty jest dobrze udokumentowany (oba schorzenia są androgenozależne).
Co zrobić w przypadku pojawienia się zmian?
W przypadku pojawienia się powyższych objawów należy zgłosić się do specjalisty dermatologii.
W jaki sposób lekarz rozpoznaje łysienie adrogenowe?
Lekarz rozpoznanie łysienie androgenowe typu męskiego na podstawie typowego dla tej jednostki chorobowej obrazu klinicznego. Bardzo ważne jest dokładne oglądanie owłosionej skóry głowy, które wykazuje cechy łysienia typu niebliznowaciejącego. Dodatkowym badaniem jest test pociągania. W sytuacjach wątpliwych wskazana jest biopsja. Badaniami uzupełniającymi może być wykonanie trichogramu czy trichoskopii.
Trichogram to badanie polegające na ocenie mikroskopowej włosów. W tym celu pobiera się około 50-100 włosów. Badanie to określa proporcje poszczególnych faz cyklu włosowego (anagenu, katagenu, telogenu).
Trichoskopia to nieinwazyjna, bezbolesna metoda oceny włosów oparta o metodę wideodermoskopii. Jest to badanie bez konieczności wyrywania włosów. Nowoczesną metodą, wymagającą dalszych badań, jest refleksyjna konfokalna mikroskopia skaningowa in vivo. Jest techniką nieinwazyjnego obrazowania włosów i skóry owłosionej.
Jakie są metody leczenia?
Wśród leczenia wyróżniamy: leczenie miejscowe i leczenie ogólne. W leczeniu miejscowym najszersze zastosowanie znalazł minoksydyl występujący w dwóch stężeniach: 2% i 5%. Skuteczność minoksydylu została potwierdzona w licznych badaniach naukowych- preparat ten wywiera efekt rozszerzający naczynia mieszków włosowych, powoduje stymulację mitoz komórek mieszka włosowego, przedłuża okres wzrostu włosów. Lek ten nie działa na drodze hormonalnej, powinien być stosowany w sposób ciągły. W leczeniu ogólnym wykorzystuje się finasteryd, który hamuje enzym 5α-reduktazę, dzięki temu nie dochodzi do powstawania dihydrotestosteronu. Lek ten jest praktycznie pozbawiony działań niepożądanych u mężczyzn (około 2% podaje zaburzenia czynnościowe sfery seksualnej).
Alternatywnym leczeniem jest leczenie chirurgiczne, polegające na przeszczepie włosów. Należy jednak pamiętać, że metoda ta nie hamuje postępu choroby, a jedynie łagodzi jej skutki.
Co zrobić, by zmniejszyć ryzyko zachorowania?
Ze względu na patomechanizm tej choroby trudno podjąć działania, które miałyby na celu zmniejszenie ryzyka rozwoju łysienia androgenowego.
Piśmiennictwo:
Brzezińska-Wcisło L. : Choroby włosów i skóry owłosionej. Termedia 2015
Szepietowski J., Reich A, : Leczenie chorób skóry i chorób przenoszonych drogą płciową.